kutubhona

жавоб беришди», деб айтмоқда. Уларнинг бир қуролли гуруҳ эканликларининг маъноси уларнинг бир мустақил байроғи бўлган бир мустақил қўшин эканликларидир. Чунки ҳар бир қуролли отряднинг ўз байроғи бўлади. Демак уларнинг ўз мустақил байроғига эга бир кофир ҳарбий гуруҳ эканликлари ва улар давлат мақомида бўлган яҳудлар бўлмиш бани Қайнуқодан эканликлари, улар билан Росулуллоҳ с.а.в. ўртасида шартномалар бор эканлиги уларни рад қилиб қайтариб юборишга иллат бўлди. Улар фақат кофир бўлганликлари учунгина эмас, балки мана шу иллат мавжудлиги учун ҳам қайтариб юборилди. Пайғамбаримиз с.а.в улар Исломга киришни рад қилишгани учунгина эмас, балки мана шу иллатга ҳам асосланиб уларга қайтиб кетишни буюрдилар. Буни Анас ривоят қилган ушбу:

«لاَ تَسْتَضِيئُوا بِنَارِ المُشْرِكِينَ»

«Мушриклар олови ёруғидан фойдаланманглар», деган ҳадис ҳам қувватлайди. Буни Росулуллоҳ с.а.в.нинг Қазмондан – у мушрик бўлса ҳам – Уҳуд жангида ёрдам олишни қабул қилгани ҳам қувватлайди. Демак бу нарса кофирдан бир мустақил давлат сифатида ёрдам сўрашни рад қилиш, кофирдан якка шахс сифатида ёрдам сўрашни эса қабул қилиш маъносини англатади. Шунга кўра кофирлардан бир кофир тоифа ёки қабила ёки ўз байроқлари остидаги давлат сифатида ва ўз давлатларининг бир қисми сифатида ёрдам сўраш ҳечам жоиз эмас. Аммо мустақил қабила бўлган Хузоанинг фатҳ йилида Қурайшга қарши Набий с.а.в. билан бирга чиққанига келсак, бу иш мустақил давлатга эга бўлган бир тоифадан ёрдам сўраш жоизлигига далолат қилмайди. Чунки Хузоа қабиласи Ҳудайбия йилида Қурайш билан мусулмонлар ўртасида сулҳ шартномаси ёзилган пайтда ҳозир бўлган эди. Ўша шартнома матнида шундай сўзлар келган: «Ким Муҳаммаднинг ақдига ва аҳдига киришни истаса унга кираверади ва ким Қурайш ақдига ва аҳдига киришни истаса унга кираверади». Аҳмад ривояти. Шу матнга биноан Хузоа қабиласи: биз Муҳаммаднинг ақди ва аҳдига кирамиз, дейишди. Бани Бакр қабиласидагилар эса: биз Қурайш ақди ва аҳдига кирамиз, дейишди. Шунинг учун Хузоа қабиласи Қурайш билан мусулмонлар ўртасидаги ана шу шартнома бўйича мусулмонларга келиб қўшилди ва Росулуллоҳ с.а.в. бу қабилани шу шартнома бўйича ўз давлати таркибидаги бир